Page 8 - สารศูนย์วิทยาศาสตร์ อบจ.กำแพงเพชร เดือนเมษายน2564

8

นักดาราศาสตร์พบการแผ่รังสีเอกซ์จาก “ดาวยูเรนัส”
เป็นครั้งแรก
ดาวยูเรนัสเป็นดาวเคราะห์ที่ห่างจากดวงอาทิตย์

เป็นลำาดับที่ 7 ในระบบสุริยะ องค์ประกอบส่วนใหญ่เป็น
ไฮโดรเจนและฮีเลียม มีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางมากกว่า
โลกถึง 4 เท่า มีวงแหวนจาง ๆ 2 วง ล้อมรอบบริเวณ

เส้นศูนย์สูตร และมีแกนเอียงจากแนวตั้งฉากของระนาบวง
โคจรถึง 98 องศา (โลกมีแกนเอียง 23.5 องศา) ทำาให้
ดาวยูเรนัสโคจรรอบดวงอาทิตย์ในลักษณะ “ตะแคงข้าง”
ซึ่งต่างจากดาวเคราะห์ดวงอื่น ๆ

ที่ผ่านมามีเพียงยานวอยเอเจอร์ 2 ลำาเดียวที่เคยสำารวจด้วยวิธีบินผ่าน
ดาวยูเรนัส นักดาราศาสตร์จึงต้องอาศัยข้อมูลจากกล้องโทรทรรศน์อวกาศเช่น ฮับเบิล

หรือจันทรา เพื่อศึกษาดาวเคราะห์ยักษ์น้ำาแข็งดวงนี้ ล่าสุดจากการวิเคราะห์ข้อมูล
จากกล้องโทรทรรศน์อวกาศจันทราที่ถ่ายไว้ในปี พ.ศ. 2545 และ พ.ศ. 2560
แสดงให้เห็นรังสีเอกซ์บนดาวยูเรนัส (สีชมพู) จากนั้นนำามารวมกับข้อมูลจาก
กล้องโทรทรรศน์ภาคพื้นดิน Keck-I ในช่วงคลื่นที่ตามองเห็นที่ถ่ายไว้เมื่อปี พ.ศ.

2547 (ดังภาพ)
นักดาราศาสตร์สันนิษฐานว่า วงแหวนของยูเรนัสนั้นอาจปลดปล่อยรังสีเอกซ์
ออกมาได้เอง เกิดจากอนุภาคที่มีประจุในอวกาศพุ่งชนกับวงแหวน แล้วเปล่งแสง
รังสีเอกซ์ออกมา (คล้ายกับกรณีของดาวเสาร์) หรืออาจเป็นแสงออโรราของดาว

ยูเรนัสที่เกิดจากอนุภาคที่มีประจุวิ่งตามเส้นสนามแม่เหล็กดาวยูเรนัส พุ่งเข้าชน
ชั้นบรรยากาศ ทำาให้เปล่งรังสีเอกซ์ออกมา (คล้ายกับออโรราบนโลก)

นอกจากโลกแล้ว ดาวพฤหัสบดีก็มีแสงออโรราด้วยเช่นกัน ซึ่งก็เกิดขึ้นจากอนุภาคที่มีประจุพุ่งชนชั้นบรรยากาศบริเวณขั้วสนามแม่เหล็ก
ของดาว อย่างไรก็ตาม เนื่องจากหลักฐานยังไม่เพียงพอ นักดาราศาสตร์จึงยังไม่สามารถยืนยันได้ว่าดาวยูเรนัสจะเกิดแสงออโรราขึ้นได้อย่างไร
ด้วยเหตุนี้ ดาวยูเรนัสจึงเป็นอีกเป้าหมายที่น่าสนใจอย่างมากสำาหรับการศึกษาในช่วงคลื่นรังสีเอกซ์ อีกทั้งยังเป็นดาวเคราะห์ที่มีแกนเอียงและ

ขั้วสนามแม่เหล็กแตกต่างไปจากดาวเคราะห์ดวงอื่นอย่างมาก ซึ่งอาจส่งผลกับการแผ่รังสีที่เกิด ซึ่งข้อมูลจากกล้องโทรทรรศน์อวกาศจันทรา
จะช่วยให้นักดาราศาสตร์ไขปริศนาการแผ่รังสีเอกซ์ และไขปริศนาเกี่ยวกับดาวเคราะห์ยักษ์น้ำาแข็งดวงนี้ต่อไป

ที่มา: https://www.facebook.com/NARITpage/

ที่ปรึกษา: สิบเอก นครไทย ยวนแห่ว รองปลัด อบจ.กำาแพงเพชร รักษาราชการแทน ผู้อำานวยการกองการศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม
บรรณาธิการ: นายชัยเดช แสงทองฟ้า นักประชาสัมพันธ์ชำานาญการ
กองบรรณาธิการ: นางสาวสิริยาภรณ์ สถาพร ผู้ช่วยเจ้าพนักงานประชาสัมพันธ์, นางสาวธารทิพย์ คงทอง ผู้ช่วยนักวิชาการศึกษา,
นายกฤติพงษ์ พรหมณี ผู้ช่วยนักวิชาการศึกษา, นางอภิรญา ศรีงาม ผู้ช่วยนักจัดการงานทั่วไป
จัดทำาโดย: งานประชาสัมพันธ์ ฝ่ายส่งเสริมการศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม กองการศึกษาฯ