Page 3 - สารศูนย์วิทย์เดือนกรกฎาคม2564
P. 3
3
อันตรายเกินไปสำาหรับเพอร์เซเวียแรนส์ !!
ภาพภูมิประเทศบนดาวอังคารจากเที่ยวบินที่ 9 ของเฮลิคอปเตอร์จิ๋ว “อินเจนูอิตี”
ภาพถ่ายพื้นผิวของดาวอังคาร เมื่อวันที่ 5 กรกฎาคม พ.ศ. 2564 ที่ผ่านมาโดยเฮลิคอปเตอร์อินเจนูอิตี (Ingenuity) ในเที่ยวบินที่ 9
ทำาให้ทีมควบคุมรถสำารวจเพอร์เซเวียแรนส์ (Perseverance) ได้รับภาพในมุมมองที่ไม่เคยเห็นมาก่อน ช่วยให้หลีกเลี่ยงสิ่งกีดขวางที่อาจเป็น
อันตรายต่อรถสำารวจ รวมถึงอินเจนูอิตีสามารถระบุจุดเริ่มต้นและสิ้นสุดบริเวณของชั้นหินแต่ละชั้นได้ โดยแต่ละชั้นหินทำาหน้าที่เสมือนเป็น
แคปซูลเวลาที่เก็บข้อมูลการเปลี่ยนแปลงของสภาพอากาศในยุคโบราณบนดาวอังคารเอาไว้
ภาพสีความคมชัดสูงจากอินเจนูอิตีถ่ายจากความสูงประมาณ 10 เมตรเหนือพื้นผิว
ดาวอังคาร แสดงให้เห็นรายละเอียดได้มากกว่าการใช้ภาพจากยานอวกาศที่ระดับวงโคจร
ซึ่งปกติแล้วทีมควบคุมจะใช้ภาพถ่ายมุมสูงจากยานที่โคจรรอบดาวอังคารร่วมกับกล้องที่ติดไป
กับรถสำารวจ เพื่อพิจารณาเส้นทางการสำารวจ ข้อเสียคือที่ยานโคจรรอบนั้นอยู่สูงจากพื้นผิว
กว่า 200 กิโลเมตร และกว่าที่รถสำารวจจะตรวจเจอสิ่งที่อาจเป็นอันตรายก็อาจจะไม่ทันการณ์แล้ว
ดังนั้น ภาพถ่ายจากอินเจนูอิตีจึงเสมือนเป็นการเติมเต็มช่องว่างในการสำารวจเส้นทางล่วงหน้า
เพื่อวางแผนให้เพอร์เซเวียแรนส์เดินทางได้อย่างราบรื่นที่สุด
อินเจนูอิตีถ่ายภาพความละเอียดสูงของบริเวณที่เรียกว่า “Raised Ridges” เป็นลักษณะของหินที่มีการแตกหักที่นักดาราศาสตร์
เชื่อเป็นหลักฐานที่บ่งชี้ว่าอาจมีลำาธารของเหลวที่ไหลอยู่ใต้ดิน
นักวิทยาศาสตร์เชื่อว่าหลุมอุกกาบาตเจซีโรเคยเป็นทะเลสาบเมื่อหลายพันล้านปีก่อน จากการสำารวจแนวสันเขาโดยใช้ภาพถ่าย
ที่ระดับวงโคจรของดาวอังคาร นักดาราศาสตร์จึงตั้งสมมติฐานว่าอาจจะมีบริเวณที่น้ำาไหลผ่านแล้วละลายแร่ธาตุให้เกิดเป็นแร่ธาตุสำาคัญ
ของจุลินทรีย์ในยุคโบราณได้ หลุมอุกกาบาตเจซีโรจึงกลายเป็นเป้าหมายหลักของการสำารวจดาวอังคารในครั้งนี้
เนินทรายอย่างที่เห็นในภาพนี้ อาจทำาให้ยานเพอร์เซเวียแรนส์ที่มีน้ำาหนัก
ถึง 1 ตัน ติดได้อย่างง่ายดายและไม่สามารถกลับขึ้นมาได้อีก (เหตุการณ์เหล่านี้
คงนึกภาพได้ไม่ยาก สำาหรับคนที่ชอบขับรถไปจอดบริเวณหาดทรายบ่อย ๆ)
แม้ว่ายานเพอร์เซเวียแรนส์จะมีการใช้ AI อัลกอรึทึม ที่เรียกว่า Auto-
Navigation Function (AutoNav) เพื่อทำาให้รถโรเวอร์ขับเคลื่อนได้ด้วย
ตัวเองพร้อมกับหลีกเลี่ยงก้อนหินและอันตรายอื่น ๆ ได้ดี แต่ AutoNav
ไม่สามารถตรวจจับทรายได้ สรุปคือ “ทรายเป็นเรื่องใหญ่ที่ควรระวัง” ดังนั้น
ทางทีมควบคุมยานเพอร์เซเวียแรนส์จำาเป็นต้องกำาหนด “เขตป้องกัน”
เพื่อหลีกเลี่ยงพื้นที่ที่มีความเสี่ยงเหล่านี้
หากปราศจากอินเจนูอิตี ทีมควบคุมเพอร์เซเวียแรนส์จะไม่มีวันได้เห็นพื้นที่
ที่มีความเสี่ยงและอันตรายสำาหรับรถโรเวอร์ได้ อย่างเช่น บริเวณที่เรียก เซอิทาห์
(Séítah) ที่เต็มไปด้วยทรายเกินกว่าที่เพอร์เซเวียแรนส์จะเดินทางผ่านได้ มุมมองที่แตกต่าง
และมีรายละเอียดที่เพียงพอ จะช่วยประเมินเส้นทางของรถสำารวจดาวอังคารให้เกิดความ
ปลอดภัยสูงสุด ทั้งสำาหรับเพอร์เซเวียแรนส์และสำาหรับภารกิจสำารวจดาวอังคารในอนาคต
และสามารถทำาความเข้าใจภูมิประเทศของพื้นที่ลงจอดได้ดีขึ้นอีกด้วย
https://www.narit.or.th/index.php/astronomy-news/1915-terrain-for-rover-perseverance
ที่ปรึกษา: สิบเอก นครไทย ยวนแห่ว รองปลัด อบจ.กำาแพงเพชร รักษาราชการแทน ผู้อำานวยการกองการศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม
บรรณาธิการ: นายชัยเดช แสงทองฟ้า นักประชาสัมพันธ์ชำานาญการ
กองบรรณาธิการ: นางสาวสิริยาภรณ์ สถาพร ผู้ช่วยเจ้าพนักงานประชาสัมพันธ์, นางสาวธารทิพย์ คงทอง ผู้ช่วยนักวิชาการศึกษา,
นายกฤติพงษ์ พรหมณี ผู้ช่วยนักวิชาการศึกษา, นางอภิรญา ศรีงาม ผู้ช่วยนักจัดการงานทั่วไป
จัดทำาโดย: งานประชาสัมพันธ์ ฝ่ายส่งเสริมการศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม กองการศึกษาฯ
